Chcąc oddać krew przede wszystkim musimy być i czuć się zdrowymi, ponieważ nasze życie i zdrowie jest najważniejsze. Osoba, która oddaje krew z jednej strony pomaga zostawiając cząstkę siebie jednakże jej stan zdrowia musi być w normie by nie narazić swojego organizmu na ewentualne ujemne skutki lub stanu zdrowia przyszłego biorcy. Istnieje wiele czynników, które dyskwalifikują z oddawania krwi. Wynikają one na ogół z następujących ogólnych przeciwwskazań:

• Złe samopoczucie (zmęczenie, warunki atmosferyczne, odwodnienie, spożywanie alkoholu w dniu poprzednim itp);
• Wyjątkowy stan zdrowia (menstruacja, ciąża, karmienie piersią);
• Choroba (trwająca i niektóre przebyte czy genetyczne);
• Operacje, zabiegi chirurgiczne, diagnostyczne i kosmetyczne, szczepienia i niektóre ingerencje w ciało ludzkie (tatuaż, akupunktura, depilacja kosmetyczna itp.);
• Pobyt za granicą ( szczególnie obszary, w którym występują endemiczne choroby tropikalne oraz kraje o dużej częstości występowania nosicieli przeciwciał anty-HIV i chorych na AIDS np. Afryka Środkowa i Zachodnia czy Tajlandia);
• Przebywanie w warunkach narażonych na zakażenie krwi (kontakt z chorymi na wirusowe zapalenie wątroby, choroby zakaźne, odbywanie kary pozbawienia wolności czy przypadkowy kontakt z krwią ludzką lub narządami zanieczyszczonymi krwią).

Ze względu na zdrowie zarówno Dawców jak i Biorców powyższe przeciwwskazania podzielono na dwa rodzaje dyskwalifikacji tj. czasowe i stałe.

Dyskwalifikacje czasowe - to dyskwalifikacje odraczające możliwość oddawania krwi zależne od przyjętych okresów karencji lub opinii lekarza kwalifikującego dawcę podczas rejestracji;

Kryteria dyskwalifikacji czasowej oraz przeciwwskazania do pobrania krwi od dawców krwi allogeniczne:

TYLKO DLA KOBIET

• Kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, którzy byli albo są narażeni na ryzyko z powodu bliskiego kontaktu w warunkach domowych z chorymi na wirusowe zapalenie wątroby lub z nosicielami wirusów zapalenia wątroby – Dyskwalifikacja na okres 6 miesięcy albo na 4 miesiące w przypadku, gdy badanie metodami biologii molekularnej w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu B lub C daje wynik ujemny

• Kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, którzy ze względu na swoje zachowania czy działalność są szczególnie narażeni na zakażenie chorobami przenoszonymi drogą przetoczenia krwi – Po zaprzestaniu ryzykownych zachowań dyskwalifikacja na okres zależny od rodzaju choroby i od dostępności odpowiednich testów. Osoby utrzymujące kontakty seksualne z partnerami, u których testy w kierunku AIDS (HIV) wypadły dodatnio – po zaprzestaniu kontaktów dyskwalifikacja wynosi 12 miesięcy;

• Kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi przymusowo pozbawieni wolności (pobyt w zakładzie karnym, areszcie śledczym lub w zakładzie poprawczym, schronisku dla nieletnich albo w innym miejscu, w których przebywają osoby, wobec których zastosowano środki zapobiegawcze o charakterze izolacyjnym) – Okres przymusowego pozbawienia wolności i okres 6 miesięcy po zakończeniu przymusowego pozbawienia wolności albo 4 miesiące w przypadku, gdy badania metodami biologii molekularnej w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu B i C, a także HIV dają wyniki ujemne

•  Wirus Zika (nie dotyczy dawców krwi lub kandydatów na dawców krwi oddających osocze metodą plazmaferezy
przeznaczonego do przetworzenia w produkty krwiopochodne):
1) kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, którzy powracają z terenów potwierdzonej transmisji wirusa Zika;
2) kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi zgłaszający kontakty seksualne z osobami, u których stwierdzono
zakażenie wirusem Zika lub które przybywały na terenach występowania zakażeń wirusem Zika (w ciągu
ostatnich 2 miesięcy w przypadku kobiet i w ciągu ostatnich 6 miesięcy w przypadku mężczyzn)
– 28 dni od opuszczenia obszaru ryzyka, na którym występuje zakażenie,
– 28 dni od dnia ostatniego kontaktu
więcej na temat: https://krwiodawcy.org/aktualizacja-sytuacji-epidemiologicznej

•   Kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, powracający z obszaru ryzyka zakażenia:
1) wirusem Zachodniego Nilu (WNV);
2) wirusem dengi;
3) wirusem chikungunya
– 28 dni od dnia opuszczenia obszaru ryzyk zakażenia, chyba że badania wykonane metodami biologii molekularnej dają wyniki negatywne,
– w przypadku zakażenia – 120 dni od dnia wyleczenia
więcej na temat: https://krwiodawcy.org/aktualizacja-sytuacji-epidemiologicznej

•   Szczególna sytuacja epidemiologiczna (np. wystąpienie epidemii choroby zakaźnej) okres uzależniony od sytuacji epidemiologicznej i ryzyka zakażenia drogą przetoczenia krwi
więcej na temat: https://krwiodawcy.org/aktualizacja-sytuacji-epidemiologicznej

 Dyskwalifikacje stałe - całkowicie zabraniające możliwość oddawania krwi.

Kryteria dyskwalifikacji stałej dla kandydatów na dawców krwi lub dawców krwi allogenicznej oraz przeciwwskazania do jej pobrania:

• Choroby układu krążenia – aktywna lub przebyta poważna choroba układu krążenia, oprócz wad wrodzonych całkowicie wyleczonych:

• wady serca (poza wadami wrodzonymi całkowicie wyleczonymi);
• choroba niedokrwienna mięśnia sercowego;
• stan po zawale;
• niewydolność krążenia;
• miażdżyca znacznego stopnia;
• choroby pochodzenia naczyniowo-mózgowego (np. stan po udarze mózgu).

• Choroby układu nerwowego:

• poważna choroba aktywna, przewlekła lub nawracająca;
• przebyta poważna choroba ośrodkowego układu nerwowego; (szczególnie padaczka, nawracające choroby psychiczne, organiczne schorzenia układu nerwowego oraz przewlekłe choroby OUN – ośrodkowego układu nerwowego)Skłonność do patologicznych krwawień – zaburzenia krzepnięcia w wywiadzie.

• Nawracające omdlenia albo napady drgawkowe – poza drgawkami wieku dziecięcego lub sytuacją, w której co najmniej przez 3 lata po zakończeniu leczenia nie obserwuje się nawracających drgawek.

• Choroby układu pokarmowego – poważna choroba aktywna, przewlekła lub nawracająca (w tym schorzenia wątroby).

• Choroby układu oddechowego – poważna choroba aktywna, przewlekła lub nawracająca.

• Choroby układu moczowo-płciowego i nerek – poważna choroba aktywna, przewlekła lub nawracająca.

• Choroby układu immunologicznego – poważna choroba aktywna, przewlekła lub nawracająca.

• Choroby metaboliczne i choroby układu endokrynnego – poważna choroba aktywna, przewlekła lub nawracająca np. choroby tarczycy, nadnerczy itp.

• Choroby krwi i układu krwiotwórczego – poważna choroba aktywna, przewlekła lub nawracająca.

• Choroby skóry – poważna choroba aktywna, przewlekła lub nawracająca

• Choroby układowe, np. kolagenozy – poważna choroba aktywna, przewlekła lub nawracająca

• Cukrzyca – kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi z rozpoznaną cukrzycą.

• Choroby nowotworowe – Nowotwór złośliwy. Wyjątek stanowi nowotwór in situ pod warunkiem całkowitego wyleczenia.

• Choroby zakaźne:

• zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B;
• zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C;
• wirusowe zapalenie wątroby o nieustalonym rodzaju wirusa w wywiadzie, żółtaczka o niejasnej etiologii (żółtaczka pokarmowa)
• HIV-1/2;
• HTLV I/II – retrowirus uważany m.in. za czynnik wywołujący białaczkę/chłoniaka z komórek T u dorosłych – występuje endemicznie w południowej Japonii i basenie Morza Karaibskiego;
• babeszjoza;
• kala-azar (leiszmanioza trzewna);
• trypanosomoza amerykańska (gorączka Chagasa);
• promienica;
• tularemia;
• gorączka Q – postać przewlekła

• Gąbczaste zwyrodnienie mózgu (TSE) (np. choroba Creutzfeldta-Jakoba, wariant choroby Creutzfeldta-Jakoba)
Kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi:

• u których wywiad medyczny wskazuje na zagrożenie TSE oraz u których wykonano w przeszłości przeszczep rogówki lub opony twardej lub którzy byli leczeni preparatami uzyskanymi z ludzkich przysadek;
• przebywający łącznie przez 6 miesięcy lub dłużej na terytorium Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Republiki Francuskiej lub Irlandii w okresie od dnia 1 stycznia 1980 r. do dnia 31 grudnia 1996 r.;
• którym po dniu 1 stycznia 1980 r. przetoczono krew lub jej składniki na terytorium Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Republiki Francuskiej lub Irlandii.

• Kiła – kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, u których kiedykolwiek rozpoznano kiłę.

• Produkty lecznicze stosowane drogą iniekcji każdy przypadek stosowania produktów leczniczych w postaci zastrzyków, które nie zostały przepisane przez lekarza.

• Zachowania seksualne kandydaci na dawców krwi lub dawcy krwi, którzy ze względu na swoje zachowania seksualne należą do grup podwyższonego ryzyka zakażenia poważnymi chorobami mogącymi przenosić się drogą przetoczenia krwi:

• narkomani;
• osoby uprawiające prostytucję;
• osoby często zmieniające partnerów seksualnych.

• Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych.

• Biorcy ksenoprzeszczepów.

• Reakcja anafilaktyczna – każdy przypadek przebycia reakcji anafilaktycznej.

Informacja o chorobach zakaźnych dla krwiodawców

     Twoja krew zostanie zbadana, aby stwierdzić, czy nie jesteś zakażony/a kiłą, AIDS, żółtaczką zakaźną B lub C. Jeśli test wypadnie dodatnio, nie zostanie przetoczona. Jednak przy każdej infekcji pomiędzy momentem zakażenia i chwilą, gdy staje się możliwe wykrycie go drogą badań laboratoryjnych, upływa pewien czas. W tym okresie w żadnym wypadku nie wolno oddawać krwi, ponieważ może być źródłem zakażenia, chociaż testy laboratoryjne są jeszcze ujemne. Nie oddawaj więc krwi, jeżeli przez ryzykowne kontakty lub zachowania naraziłeś/aś się na niebezpieczeństwo.

Ryzyko stwarzają:

1. Wcześniej lub aktualnie stosowane narkotyki w postaci zastrzyków.
2. Kontakty seksualne z osobami stosującymi narkotyki w postaci zastrzyków.
3. Kontakty seksualne z wieloma partnerkami/partnerami.
4. Kontakty seksualne z partnerem/partnerką, których znasz od niedawna.
5. Kontakty seksualne w celu zarobkowym.
6. Kontakty seksualne z osobami, u których testy w kierunku AIDS, kiły lub żółtaczki zakaźnej B lub C wypadły dodatnio.

     Zdajemy sobie sprawę, że zadając te pytania wkraczamy w Twoją sferę prywatną. Jednak niewielkie ryzyko przeniesienia zakażenia drogą krwi można dalej zmniejszyć jedynie wtedy, gdy będąc dawcą dokładnie przemyślisz opisane tu sytuacje i skrupulatnie odpowiesz na postawione pytania. Twoje dane będą traktowane poufnie. Przy pozytywnych wynikach badań (wskazujących na infekcję) zostaniesz o tym poinformowany/a przez lekarza.

UWAGA!

     Osoby homoseksualne jeżeli mają stałych partnerów nie mogą być dyskwalifikowani z powodu swojej orientacji seksualnej. Przedstawiamy Państwu korespondencje wymienioną pomiędzy RCKiK Bydgoszcz a Kampanią Przeciw Homofobii. Cała korespondencja oraz stanowisko KPH na temat dyskwalifikacji osób homoseksualnych przez RCKiK Instytut Hematologii i Transfuzjologii potwierdził stanowisko KPH o braku podstaw do dyskwalifikacji osób LGB.

Autorzy: