Każda osoba, która choć przez chwilę pomyślała, że może spróbować oddać krew  jest dla nas bohaterem - bo myśli o innych  - a nie wyłącznie o sobie! Podjęcie decyzji o drodze Dawcy wiąże się często z wymuszoną sytuacją, kiedy to ktoś z naszych bliskich lub znajomych nagle potrzebuje krwi. Wiele osób, póki nie jest w podobnej sytuacji - nie zdaje sobie sprawy - jak idea Honorowego Dawstwa Krwi jest ważna a nawet niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania każdego społeczeństwa.

Kryteria, wymogi i wytyczne

Poniżej przedstawiamy informacje dotyczące potencjalnych dawców krwi a więc kryteria i wymogi jakie muszą spełnić ochotnicy oraz wytyczne, którymi kierują się Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa chcąc pobrać krew w celach leczenia oraz ratowania ludzkiego życia.

Chcąc oddać krew przede wszystkim musimy być i czuć się zdrowymi, ponieważ nasze życie i zdrowie jest najważniejsze. Osoba, która oddaje krew z jednej strony pomaga zostawiając cząstkę siebie jednakże jej stan zdrowia musi być w normie by nie narazić swojego organizmu na ewentualne ujemne skutki lub stanu zdrowia przyszłego biorcy.

Ważnym aspektem przed każdą donacją jest chociażby stan wypoczęcia, wpływający bezpośrednio na to, jak nasz organizm zareaguje na ubytek krwi - płynnej tkanki łącznej odpowiadającej za wiele procesów życiowych jak: ochrona i obrona organizmu, transport substancji odżywczych, termoregulację czy utrzymanie stałości fizykochemicznej naszego organizmu.

Elementami sprawdzanymi przez lekarza podczas kwalifikacji są następujące elementy:

• Temperatura ciała: temperatura ciała nie powinna przekraczać 37oC;
• Tętno: tętno powinno być miarowe o częstotliwości od 50 do 100 uderzeń na minutę;
• Ciśnienie tętnicze: wartości ciśnienia tętniczego nie powinny przekraczać: 180 mm Hg dla ciśnienia skurczowego; 100 mm Hg dla ciśnienia rozkurczowego;
• Węzły chłonne: powiększenie obwodowych węzłów chłonnych stanowi przeciwwskazanie do pobrania krwi aż do wyjaśnienia przyczyny ich powiększenia;
• Zmiany skórne: okolica miejsca wkłucia do żyły powinna być wolna od jakichkolwiek zmian chorobowych.

Dawcą może być każda pełnoletnia osoba w wieku od 18 do 65 roku życia. Istnieje jednak możliwość oddawania krwi przez osoby starsze, na co jednak musi wyrazić zgodę lekarz obecny podczas weryfikacji wstępnej (kwalifikacji). Głównymi przesłankami jest zazwyczaj fakt, iż dawca jest wieloletnim krwiodawcą o bardzo dobrym zdrowiu. W innym przypadku zazwyczaj nie dopuszcza się do donacji.

Ciężar ciała potencjalnego dawcy powinien wynosić minimum 50 kg. Wiąże się to z koniecznością zachowania proporcji pobieranej krwi do ilości krwi w organizmie tj. przy oddawaniu krwi pełnej 450 ml ilość pobranej krwi musi być mniejsza niż 10% ogólnej ilości krwi w organizmie.

Dodatkowym aspektem, na który niekiedy Centra Krwiodawstwa zwracają uwagę jest także konieczność zachowania właściwych proporcji pomiędzy ciężarem ciała a wzrostem tzw. BMI.

Osoba, która chce oddać krew - powinna być zdrowa - nie będąca w trakcje złego samopoczucia czy leczenia. Czas, kiedy nasz organizm nie jest zdrowy - jest osłabiony lub też przyjmujemy lekarstwa - stwarza zagrożenie z jednej strony przekazania krwi niespełniającej wymogów zdrowotnych z drugiej natomiast naraża samego Dawcę na pogorszenie jego stanu zdrowia czy choćby osłabienie organizmu. W przypadku przyjmowania leków okres karencji jest różny i zależy zarówno od choroby jak i przyjmowanych leków. Wyjątkiem jest zażywanie witamin, doustnych leków antykoncepcyjnych oraz leków hormonalnych stosowanych w okresie menopauzy.

Poniżej kilka sytuacji w których Dawca nie może oddawać krwi oraz wymagane przerwy po ich ustąpieniu:

• w okresie menstruacji - przerwa minimum 3 dni po jej zakończeniu;
• w czasie przyjmowania aspiryny lub innych leków zawierających kwas acetylosalicylowy - przerwa minimum 3 dni od ostatniego zażycia;
• grypa, infekcje grypopodobne, gorączka powyżej 38ºC - przerwa 2 tygodnie po ustąpieniu objawów;
• ciąża i karmienie piersią - przerwa minimum 6 miesięcy po porodzie lub zakończeniu ciąży.

Zabieg to czynność na ogół medyczna mająca na celu diagnozowanie lub leczenie a jak wiemy z powyższego punktu  leczenie wyklucza na pewien okres Dawcę ze względu np. na przyjmowane lekarstwa. Dodatkowym aspektem jest ingerencja w naszą tkankę skórną, zmiany spowodowane zabiegami czy możliwości wystąpienia powikłań, zakażeń lub zarażeń wszelkiego rodzaju chorobami, bakteriami czy wirusami.

Oto kilka przykładów i okresów karencji:

• 7 dni po: zabiegu usunięcia zęba, leczeniu przewodowym i innych drobnych zabiegach chirurgicznych;
• 48 godz od: szczepienia przeciw: cholerze, durowi brzusznemu, krztuścowi, durowi plamistemu;
• 48 godz od: przyjęcia anatoksyny błonicowej i tężcowej;
• 1 tydzień od: szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (bez kontaktu z chorobą);
• 4 tygodnie od: szczepienia szczepionkami z osłabionymi bakteriami i wirusami przeciw BCG (gruźlica), odrze, różyczce, śwince, żółtej febrze;
• 3 miesiące po: biernym uodpornieniu surowicami odzwierzęcymi,
• 6 miesięcy po: wykonaniu tatuażu (zakończeniu ostatniej sesji) lub przekłuciu ciała;
• 6 miesięcy po: badaniu endoskopowym przy użyciu fiberoendoskopu, (np. gastroskopia, kolonoskopia, artroskopia);
• 6 miesięcy po: transplantacji ludzkich komórek lub tkanek;
• 6 miesięcy po: dużym zabiegu chirurgicznym.

Dlaczego warto oddawać krew

1. Ratujesz zdrowie lub nawet życie drugiego człowieka

• Pomimo ogromnego postępu medycyny, jak dotąd nie udało się wytworzyć substancji, która w pełni zastąpiłaby ludzką krew. Jedynym jej źródłem są zdrowi ludzie, którzy rozumieją, że oddanie krwi to rodzaj posłannictwa – ludzie tacy jak Ty!
• Oddając krew możesz wyobrazić sobie, że ten cenny dar uratuje komuś życie – dzięki czemu ktoś będzie mógł świętować kolejne urodziny, rocznicę, przeżyć wymarzone wakacje, spacer na plaży, noc pod gwiazdami!
• Osoba, która otrzymuje Twoją krew jest Ci nieznana, ale ta osoba jest czyimś ojcem, matką, dziadkiem lub przyjacielem.

2. Oddawanie krwi nie stanowi zagrożenia dla Twojego zdrowia

• W organizmie dorosłego człowieka krąży około 5 – 6 litrów krwi. Jej ilość jest proporcjonalna do wagi, dlatego zdrowy, ważący co najmniej 50kg człowiek może oddać krew lub jej składniki bez uszczerbku dla zdrowia. Krew regeneruje się dość szybko i już na drugi dzień po oddaniu krwi jej objętość wraca do normy.
• Nie ma schorzeń wynikających z wielokrotnego oddawania krwi ani „przyzwyczajenia” organizmu.
• Krew w organizmie podlega wymianie przez cały czas, niezależnie od tego, czy jesteś jej dawcą. Oddawanie krwi nie spowoduje wzmożonego jej wytwarzania ani uzależnienia.
• Prawie wszystkie osoby oddające krew lub osocze czują się prawidłowo w trakcie i po pobraniu.
• Do rzadkości należy:
       – przejściowy krwiak (siniec) w miejscu ukłucia,
      – chwilowe zasłabnięcia (u ok. 2-3% dawców pierwszorazowych i 1-2% dawców wielokrotnych) eliminowane całkowicie przez krótki odpoczynek i wypicie płynu. Są one zwykle związane z przystąpieniem do donacji na czczo. Wyszkolony personel przy każdej niedyspozycji udzieli fachowej i skutecznej pomocy.
• Oddając krew nie można zarazić się żadną chorobą zakaźną.                                                       
  
• Na wszystkich etapach oddawania krwi używa się wyłącznie sprzętu jednorazowego użytku, w związku z czym, nie grozi Ci zakażenie wirusami przenoszonymi za pośrednictwem krwi.

3. Dbasz o własne zdrowie

• Oddając systematycznie krew, krwiodawca każdorazowo ma wykonywane badania laboratoryjne i jest badany przez lekarza. W wielu przypadkach udaje się dzięki temu wcześnie rozpoznać np. chorobę nadciśnieniową, będącą plagą współczesnego społeczeństwa, która przebiega długo w sposób bezobjawowy. Już wypełniając kwestionariusz dawca może uświadomić sobie sytuacje zagrożenia własnego zdrowia i zwrócić na nie uwagę lekarza.

Autorzy: