Osoba chcąca oddać krew może to zrobić w Centrach Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, które tworzą Publiczną Służbę Krwi wyłącznie uprawnioną do poboru krwi. Miejsca, w których oddaje się krew dzielimy na:
- Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa (główne siedziby);
kliknij link > Centra Krwiodawstwa < - Oddziały lub stacje terenowe Centr Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa;
kliknij link > Punkty poboru krwi < - Mobilne lub stacjonarne Akcje Krwiodawstwa;
Ostatnie z wymienionych organizowane są doraźnie lub planowo w różnych miejscach często przy współpracy z Klubami Honorowych Dawców Krwi, jednostkami wojskowymi, instytucjami, urzędami czy organizacjami pozarządowymi.
Droga Dawcy
Oddawanie krwi w różnych centrach czy wymienionych punktach może się nieznacznie różnić - jednakże wytyczne, przebieg i organizacja poborów - krwi pozostają bez zmian. Poniżej przedstawiamy ogólny zarys jak wygląda pobór krwi.
By dokonać rejestracji niezbędny jest dokument tożsamości ze zdjęciem, numerem PESEL i adresem zamieszkania ( np. dowód osobisty, prawo jazdy, paszport). Dawca musi wyrazić zgodę na przetwarzanie danych osobowych zawartych w rejestrach dawców publicznej służby krwi. Zgodę wyraża podpisem na pierwszej stronie kwestionariusza. Jeśli nie wyrazi zgody – rejestracja jest niemożliwa. W przypadku obcokrajowców obowiązuje dokument z numerem PESEL oraz znajomość języka polskiego w mowie i piśmie umożliwiająca samodzielne przeczytanie, zrozumienie i wypełnienie kwestionariusza;
Rejestracja odbywa się za pośrednictwem bazy danych, która zbiera i przekazuje nasze dane do systemu informatycznego danego centrum Krwiodawstwa. Osoba raz wprowadzona w danym Centrum będzie widniała przez cały czas i we wszystkich jej placówkach, punktach, stacjach - zarówno podczas akcji stacjonarnych jak również mobilnych w ambulansach. Dzięki temu rozwiązaniu obsługa akcji ma wgląd w dane krwiodawcy pozwalające na sprawdzenie czasu jaki minął od ostatniej donacji, ilości oddanej krwi w danym centrum czy też wystawienie zaświadczenia potrzebnego by odliczyć oddaną krew jako ulgę podatkową.
Przed oddaniem krwi lub jej składników krwiodawca lub kandydat na dawcę musi każdorazowo wypełnić ankietę (kwestionariusz) dotyczącą jego stanu zdrowia. Znajdują się w niej pytania, które krwiodawca musi starannie przeczytać a następnie na nie rzetelnie i zgodnie z prawdą odpowiedzieć. Oprócz informacji o przebytych chorobach i obecnym stanie zdrowia w formularzu podaje się również swoje dane osobowe, które zostają umieszczone w zbiorze danych osobowych prowadzonym przez dane Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa. Pytania w arkuszach w poszczególnych Centrach mogą się nieznacznie od siebie różnić. Przykładowe pytania jakie możecie znaleźć w kwestionariuszu dla dawcy możecie zobaczyć na stronie: www.darkrwi.info.pl/kwestionariusz – kliknij tutaj!
Wstępne badanie wykonywane jest w pracowni analiz lekarskich lub na stanowisku do badania poziomu hemoglobiny w ambulansie. Polega ono na pobraniu próbki krwi poprzez ukłucie w palec oraz sprawdzenie analityczne poziomu hemoglobiny, które trwa maksymalnie 3 minuty. Wykonuje się je przy pomocy sprzętu jednorazowego (jednorazowych rękawiczek, probówek i igieł). Dzięki temu, zarówno dawcy jak i personel, zabezpieczeni są przed ewentualnym zakażeniem. By przejść do kolejnego etapu powinniśmy osiągnąć następujące wartości:
- kobiety powyżej 12,5 g/dl
- mężczyźni powyżej 13,5 g/dl.
Dodatkowo raz w roku każdemu krwiodawcy Centrum wykonuje kontrolne badanie pełnej morfologii. Na życzenie krwiodawca może otrzymać kopię wyników badań.
Etap ten odbywa się zawsze w zamkniętym pomieszczeniu lub w wyznaczonym do tego ustronnym miejscu. Lekarz zapoznaje się z wynikami badań wstępnych, dokonuje oceny informacji zawartych w wypełnionym kwestionariuszu oraz przeprowadza wywiad lekarski, który polega na zadaniu kilku pytań dotyczących stanu zdrowia czy też elementów uwzględnionych w kwestionariuszu. Dodatkowo dokonuje pomiaru ciśnienia oraz w razie potrzeby przeprowadzi inne ogólne badania takie jak: zmierzenie temperatury czy sprawdzenie wagi naszego ciała, która powinna wynosić minimum 50 kg.
Jeżeli dawca będzie miał niski poziom hemoglobiny lub hematokryt, nieprawidłowe tętno lub ciśnienie lub inne objawy uniemożliwiające oddawanie krwi w dniu zgłoszenia się - lekarz poinformuje o powodzie dyskwalifikacji do oddania krwi, a w przypadku dyskwalifikacji czasowych – ustali ponowny termin zgłoszenia się do oddania krwi. Należy przy tym zaznaczyć, że wszystkie dane objęte są tajemnicą lekarską!
Zanim rozpoczniemy donację dobrze jest uzupełnić płyny w organizmie. W tym celu w punktach stacjonarnych oraz w ambulansach dostępne są dozowniki z wodą. W niektórych Centrach krwiodawca otrzymuje napój, by mógł w miarę potrzeby ugasić pragnienie. Warto zastanowić się z której ręki chcemy oddawać krew zanim usiądziemy na fotel.
Krew pobiera się z żyły ze zgięcia łokciowego. Podczas wkłuwania igły, niektóre osoby odczuwają niewielki ból, inni lekkie ukłucie lub swędzenie. Po pobraniu krwi w miejscu wkłucia może być odczuwane pulsowanie.
Najczęściej pobierana jest krew pełna w ilości 450 ml (+/- 10%). Zabieg pobierania trwa od 3 do 10 minut.
Podczas donacji pobierane są również próbki Twojej krwi do badań pozwalających zdiagnozować, czy nie jesteś nosicielem niektórych chorób zakaźnych. Nie wymaga to dodatkowego nakłuwania żyły, gdyż do badań wykorzystuje się krew pobieraną do worka.
Próbki krwi każdej osoby zakwalifikowanej do pobrania krwi, osocza, trombaferezy, leukaferezy lub innego zabiegu wymagają oznaczenia:
- antygenu HBs,
- przeciwciał anty-HIV 1/2,
- przeciwciał anty-HCV,
- RNA HCV,
- DNA HBV,
- RNA HIV,
- markerów zakażenia krętkiem kiły
Po zakończeniu pobierania krwi należy dobrze uciskać przyłożone gaziki i nie zaglądać do miejsca wkłucia przez kilka minut, ponieważ unikamy w ten sposób powstania siniaka. Jeżeli istnieje potrzeba, można poprosić by miejsce wkłucia zostało zabandażowane.
Po oddaniu krwi należy jeszcze posiedzieć/poleżeć przez kilka minut. Podczas zabiegu i po jego zakończeniu dawca pozostaje pod opieką przeszkolonego personelu medycznego, który określa czy stan ogólny dawcy pozwala na opuszczenie placówki/stanowiska (przy akcjach mobilnych) po oddaniu krwi.
Po oddaniu krwi otrzymasz posiłek regeneracyjny o wartości 4 500 Kcal. Na ogół jest to 8 czekolad, ale w Centrach Krwiodawstwa bywają także batony czy soczki. Zdarza się także, że krwiodawca otrzymuje dodatkowo przed lub po donacji kawę i herbatę ze słodkimi dodatkami takimi jak: wafelki, cukierki czy ciastka. Jest to jednak wyłącznie dbałość danego punktu o swoich podopiecznych - a nie wymóg ustawowy.
Dowiedz się więcej!
- Oddanie 650 ml osocza zwykle trwa ok. 30 minut;
- Zabieg pobierania płytek krwi (metodą tromboferezy) trwa od 1 do 2 godzin;
- Zabieg pobierania krwinek czerwonych (metodą erytroaferezy) trwa ok 1,5 godziny;
- Zabieg pobierania krwinek białych (metodą leukaferezy) trwa ok 2 godzin;
- Pobieranie krwi odbywa się w specjalnym pomieszczeniu i jest zabiegiem nie obarczonym praktycznie żadnym ryzykiem zakażenia, z uwagi na stosowanie w trakcie pobierania krwi wyłącznie sprzętu jednorazowego użytku.
- Na prośbę Dawcy wystawiane jest:
– zaświadczenie usprawiedliwiające nieobecność w pracy, na uczelni czy w szkole;
– wypłacany jest zwrot kosztów poniesionych na przejazd do najbliższego Punktu Krwiodawstwa (należy się wcześniej zapoznać z polityką danego Centrum Krwiodawstwa na jego stronie www);
– legitymacja HDK (zazwyczaj po 2 drugim razie w danym punkcie krwiodawstwa);
– kopia wyników badań. - Osoby wykonujące takie zawody jak: pilot, maszynista, kierowca autobusu, operator dźwigu, oraz pracujące na wysokości, uprawiające wspinaczkę lub głębokie nurkowanie mogą powrócić do tych zajęć nie wcześniej niż 12 godzin po oddaniu krwi.
- By oddać krew nie musisz znać swojej grupy krwi.
Autorzy:
